Spionagesoftware: nu ook in gezinsverpakking
Al jaren bestaan er programma’s waarmee werkgevers het surfgedrag van hun werknemers in de gaten kunnen houden. Enkele softwaremakers hebben een nieuwe markt in het vizier: ongeruste ouders die willen weten wat hun kinderen op internet doen. Alles wat kinderen e-mailen, chatten en surfen gaat linea recta naar vader of moeder. Moderne opvoeding of totale controle?
(dit artikel is eerder gepubliceerd op Netkwesties.nl)
“Zijn die Amerikanen nu helemaal van Lotje getikt?”, verzucht Henk Boeke, redacteur van Ouders Online, in een column. Hij doelt op het programma eBlaster, een berucht spionageprogramma om internettende werknemers nauwlettend te volgen. Werkgevers kunnen eBlaster vrijwel onzichtbaar op een pc installeren en elke toetsaanslag registreren. Zelfs privécommunicatie via Hotmail is niet meer veilig.
De directe aanleiding van Boekes bezorgdheid is dat deze Big Brother-software nu ook de huiskamer probeert binnen te dringen. eBlaster plaatste onlangs een paginagrote advertentie in PC Magazine om ouders te wijzen op de voordelen van geautomatiseerde spionage. Ook vergelijkbare programma’s met illustere namen als IAmBigBrother adverteren om deze nieuwe doelgroep te bereiken.
En dit is maar het topje van de ijsberg: wie even verder surft, komt al snel terecht op veelzeggende websites als Parental Control Software, SafetySurf en Child Monitoring Software. De namen zijn verschillend, maar de boodschap is dezelfde: bescherm uw kinderen, want op internet is het niet pluis.
Werkelijke alle mogelijkheden haalt eBlaster van stal om die kinderen te ‘beschermen’: het programma kan alle verzonden en binnengekomen e-mails registreren, evenals communicatie via ICQ en andere instant messengers, alle chatsessies, elke bezochte website en elk ingetikt wachtwoord. Alle gegevens kunnen naar believen in logbestanden worden opgeslagen of per e-mail opgestuurd naar de bezorgde ouders. Zijn uw kinderen thuis aan het internetten zonder ouders in de buurt? Geen nood, zelfs op uw werk weet u precies wat ze aan het doen zijn (en uw baas zich maar afvragen wat ú toch de hele tijd aan het doen bent).
Nieuwe doelgroep
Vooral controversieel is de mogelijkheid voor remote install: u stuurt eBlaster op per e-mail en als de ontvanger erop klikt, dan wordt het programma geheel onzichtbaar geïnstalleerd. Dit snufje – ideaal voor stalkers – kunt u maar beter niet zelf uitproberen, want in veel landen is dit wettelijk strafbaar.
Ook op de werkvloer is heimelijk gebruik van spionagesoftware niet aan te raden. Het College Bescherming Persoonsgegevens en verschillende vakbonden hebben inmiddels gedragscodes opgesteld waarin het online bespieden van werknemers alleen wordt toegestaan als er een concrete verdenking op hen rust.
Misschien is het wel vanwege deze juridische voetangels dat spionageprogrammamakers zich op de huismarkt richten: ouders hebben iets meer vrijheid en worden minder door lastige wetten en gedragscodes ingeperkt dan werkgevers. En welke ouder is niet bezorgd om wat zijn kroost allemaal uitvoert?
Bamber Delver, directeur van de Kinderconsument, denkt dat de verschuiving in doelgroep ook een kwestie is van slimme marketing: “De markt van de webfiltersoftware is helemaal in elkaar gedonderd. eBlaster springt heel handig in dat gat.”
Gaat het werkelijk zo slecht met filtersoftware? Delver licht toe: “Onlangs hebben we voor de Stichting ICT op School onderzoek gedaan naar het gebruik van internetfilters op scholen. Slechts twee van de twintig onderzochte basisscholen bleken daadwerkelijk webfilters te gebruiken. Maar de kwaliteit van die filters is nog steeds bedroevend. Leerkrachten willen geen software gebruiken die gewoon niet werkt.”
Opvoeding
Ook Delver zelf is geen voorstander van webfilters of spionageprogramma’s: “Zo’n programma kunnen ouders als excuus gebruiken om kinderen niet meer op te voeden. Het is een zwaktebod, echt waar.”
Carol van Nijnatten, ontwikkelingspsycholoog aan de Rijksuniversiteit Utrecht en gespecialiseerd in kinderbescherming, valt hem bij: “Ouders moeten hun kinderen meer begeleiden, maar op deze manier gaan ze de discussie juist uit de weg. Bovendien hebben kinderen bij totale controle geen ruimte om te leren, om ervaring op te doen. Ze moeten de ruimte hebben om fouten te maken.”
Waarom zouden ouders toch kiezen voor het elektronisch bespieden van hun kroost? Delver: “Ik snap dat wel, het is onmacht. Ze weten zelf te weinig van internet en hebben er misschien ook helemaal geen interesse in. Ze roepen: ‘die pc, daar ben ik te oud voor’, dus kopen ze er eentje bij de Aldi voor hun kinderen zonder dat ze er zelf iets van snappen.”
Van Nijnatten ziet de geschiedenis zich herhalen: “Bij het begin van de drukpers en het begin van de televisie vreesden ouders ook het ergste voor de ontwikkeling van hun kinderen. Dat bleek reuze mee te vallen.”
Heeft totale controle op het online leven van kinderen ook psychologische gevolgen? Van Nijnatten verwijst naar de Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Diana Baumrind, die veel onderzoek heeft gedaan naar opvoedingsstijlen en het effect daarvan op kinderen. Haar conclusie: de beste stijl is er niet. “Eén vaste opvoedingsstijl is af te raden. Het beste is om af te wisselen, bijvoorbeeld soms wat toegeeflijker zijn, maar andere keren ook autoritair zijn en discussie afwimpelen.”
Toch vond Baumrind dat je soms beter kunt vasthouden aan de harde lijn. Van Nijnatten: “Vooral bij zwarten. Zwarte kinderen worden later in hun leven vaak geconfronteerd met discriminatie en macht van blanken. Dat leidt tot frustratie. Autoritair opgevoede zwarten bleken beter met zulke frustraties om te kunnen gaan. Eigenaardig, he?”
Treiteren
Ondanks alle bezwaren ziet Bamber Delver toch wel een nuttige toepassing voor eBlaster: “Op middelbare scholieren komt pesten via internet heel vaak voor. Kijk maar eens naar Treiterlijn.nl. Via deze site kun je anoniem een sms naar een klasgenote kunt sturen, bijvoorbeeld met de nep-boodschap dat haar moeder is overleden.”
“Wij proberen bij de Kinderconsument niet alleen de daders, maar ook hun ouders erop aan te spreken. Maar veel ouders geloven simpelweg niet dat hun zoon of dochter zoiets doet. Als ze eBlaster installeren, dan kunnen ze het zelf controleren.”
Onzichtbaar
Tenslotte de vraag: kunnen kinderen zelf nagaan of eBlaster of een ander spionageprogramma op hun computer draait? Dat blijkt heel moeilijk, want de meeste programma’s beloven vrijwel totale onzichtbaarheid: geen icoontje en geen item in het startmenu. De programma’s installeren zich niet de map Program files, maar in hele andere mappen en soms zelfs met gecodeerde bestandsnamen.
Een zoekactie op Usenet wijst uit dat eBlaster een hotkey heeft, namelijk [CTRL][ALT][SHIFT]-T. Maar ook deze toetscombinatie is te herprogrammeren. Volgens andere berichten is eBlaster wel zichtbaar via Taakbeheer ([CTRL][ALT]-[DEL] en klikken op Processen).
Deze (vrijwel) onzichtbaarheid is een voordeel voor ouders, maar tegelijkertijd ook een nadeel. Want slimme kinderen kunnen terugslaan en eBlaster bij hun ouders installeren zonder dat die er iets van merken. Contraspionage in de huiskamer!
Spionagesoftware: nu ook in gezinsverpakking
Al jaren bestaan er programma’s waarmee werkgevers het surfgedrag van hun werknemers in de gaten kunnen houden. Enkele softwaremakers hebben een nieuwe markt in het vizier: ongeruste ouders die willen weten wat hun kinderen op internet doen. Alles wat kinderen e-mailen, chatten en surfen gaat linea recta naar vader of moeder. Moderne opvoeding of totale controle?
(dit artikel is eerder gepubliceerd op Netkwesties.nl)
“Zijn die Amerikanen nu helemaal van Lotje getikt?”, verzucht Henk Boeke, redacteur van Ouders Online, in een column. Hij doelt op het programma eBlaster, een berucht spionageprogramma om internettende werknemers nauwlettend te volgen. Werkgevers kunnen eBlaster vrijwel onzichtbaar op een pc installeren en elke toetsaanslag registreren. Zelfs privécommunicatie via Hotmail is niet meer veilig.
De directe aanleiding van Boekes bezorgdheid is dat deze Big Brother-software nu ook de huiskamer probeert binnen te dringen. eBlaster plaatste onlangs een paginagrote advertentie in PC Magazine om ouders te wijzen op de voordelen van geautomatiseerde spionage. Ook vergelijkbare programma’s met illustere namen als IAmBigBrother adverteren om deze nieuwe doelgroep te bereiken.
En dit is maar het topje van de ijsberg: wie even verder surft, komt al snel terecht op veelzeggende websites als Parental Control Software, SafetySurf en Child Monitoring Software. De namen zijn verschillend, maar de boodschap is dezelfde: bescherm uw kinderen, want op internet is het niet pluis.
Werkelijke alle mogelijkheden haalt eBlaster van stal om die kinderen te ‘beschermen’: het programma kan alle verzonden en binnengekomen e-mails registreren, evenals communicatie via ICQ en andere instant messengers, alle chatsessies, elke bezochte website en elk ingetikt wachtwoord. Alle gegevens kunnen naar believen in logbestanden worden opgeslagen of per e-mail opgestuurd naar de bezorgde ouders. Zijn uw kinderen thuis aan het internetten zonder ouders in de buurt? Geen nood, zelfs op uw werk weet u precies wat ze aan het doen zijn (en uw baas zich maar afvragen wat ú toch de hele tijd aan het doen bent).
Nieuwe doelgroep
Vooral controversieel is de mogelijkheid voor remote install: u stuurt eBlaster op per e-mail en als de ontvanger erop klikt, dan wordt het programma geheel onzichtbaar geïnstalleerd. Dit snufje – ideaal voor stalkers – kunt u maar beter niet zelf uitproberen, want in veel landen is dit wettelijk strafbaar.
Ook op de werkvloer is heimelijk gebruik van spionagesoftware niet aan te raden. Het College Bescherming Persoonsgegevens en verschillende vakbonden hebben inmiddels gedragscodes opgesteld waarin het online bespieden van werknemers alleen wordt toegestaan als er een concrete verdenking op hen rust.
Misschien is het wel vanwege deze juridische voetangels dat spionageprogrammamakers zich op de huismarkt richten: ouders hebben iets meer vrijheid en worden minder door lastige wetten en gedragscodes ingeperkt dan werkgevers. En welke ouder is niet bezorgd om wat zijn kroost allemaal uitvoert?
Bamber Delver, directeur van de Kinderconsument, denkt dat de verschuiving in doelgroep ook een kwestie is van slimme marketing: “De markt van de webfiltersoftware is helemaal in elkaar gedonderd. eBlaster springt heel handig in dat gat.”
Gaat het werkelijk zo slecht met filtersoftware? Delver licht toe: “Onlangs hebben we voor de Stichting ICT op School onderzoek gedaan naar het gebruik van internetfilters op scholen. Slechts twee van de twintig onderzochte basisscholen bleken daadwerkelijk webfilters te gebruiken. Maar de kwaliteit van die filters is nog steeds bedroevend. Leerkrachten willen geen software gebruiken die gewoon niet werkt.”
Opvoeding
Ook Delver zelf is geen voorstander van webfilters of spionageprogramma’s: “Zo’n programma kunnen ouders als excuus gebruiken om kinderen niet meer op te voeden. Het is een zwaktebod, echt waar.”
Carol van Nijnatten, ontwikkelingspsycholoog aan de Rijksuniversiteit Utrecht en gespecialiseerd in kinderbescherming, valt hem bij: “Ouders moeten hun kinderen meer begeleiden, maar op deze manier gaan ze de discussie juist uit de weg. Bovendien hebben kinderen bij totale controle geen ruimte om te leren, om ervaring op te doen. Ze moeten de ruimte hebben om fouten te maken.”
Waarom zouden ouders toch kiezen voor het elektronisch bespieden van hun kroost? Delver: “Ik snap dat wel, het is onmacht. Ze weten zelf te weinig van internet en hebben er misschien ook helemaal geen interesse in. Ze roepen: ‘die pc, daar ben ik te oud voor’, dus kopen ze er eentje bij de Aldi voor hun kinderen zonder dat ze er zelf iets van snappen.”
Van Nijnatten ziet de geschiedenis zich herhalen: “Bij het begin van de drukpers en het begin van de televisie vreesden ouders ook het ergste voor de ontwikkeling van hun kinderen. Dat bleek reuze mee te vallen.”
Heeft totale controle op het online leven van kinderen ook psychologische gevolgen? Van Nijnatten verwijst naar de Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Diana Baumrind, die veel onderzoek heeft gedaan naar opvoedingsstijlen en het effect daarvan op kinderen. Haar conclusie: de beste stijl is er niet. “Eén vaste opvoedingsstijl is af te raden. Het beste is om af te wisselen, bijvoorbeeld soms wat toegeeflijker zijn, maar andere keren ook autoritair zijn en discussie afwimpelen.”
Toch vond Baumrind dat je soms beter kunt vasthouden aan de harde lijn. Van Nijnatten: “Vooral bij zwarten. Zwarte kinderen worden later in hun leven vaak geconfronteerd met discriminatie en macht van blanken. Dat leidt tot frustratie. Autoritair opgevoede zwarten bleken beter met zulke frustraties om te kunnen gaan. Eigenaardig, he?”
Treiteren
Ondanks alle bezwaren ziet Bamber Delver toch wel een nuttige toepassing voor eBlaster: “Op middelbare scholieren komt pesten via internet heel vaak voor. Kijk maar eens naar Treiterlijn.nl. Via deze site kun je anoniem een sms naar een klasgenote kunt sturen, bijvoorbeeld met de nep-boodschap dat haar moeder is overleden.”
“Wij proberen bij de Kinderconsument niet alleen de daders, maar ook hun ouders erop aan te spreken. Maar veel ouders geloven simpelweg niet dat hun zoon of dochter zoiets doet. Als ze eBlaster installeren, dan kunnen ze het zelf controleren.”
Onzichtbaar
Tenslotte de vraag: kunnen kinderen zelf nagaan of eBlaster of een ander spionageprogramma op hun computer draait? Dat blijkt heel moeilijk, want de meeste programma’s beloven vrijwel totale onzichtbaarheid: geen icoontje en geen item in het startmenu. De programma’s installeren zich niet de map Program files, maar in hele andere mappen en soms zelfs met gecodeerde bestandsnamen.
Een zoekactie op Usenet wijst uit dat eBlaster een hotkey heeft, namelijk [CTRL][ALT][SHIFT]-T. Maar ook deze toetscombinatie is te herprogrammeren. Volgens andere berichten is eBlaster wel zichtbaar via Taakbeheer ([CTRL][ALT]-[DEL] en klikken op Processen).
Deze (vrijwel) onzichtbaarheid is een voordeel voor ouders, maar tegelijkertijd ook een nadeel. Want slimme kinderen kunnen terugslaan en eBlaster bij hun ouders installeren zonder dat die er iets van merken. Contraspionage in de huiskamer!
Lees ook: