Boeddhisme in de film

Een eerste kennismaking met het boeddhisme vanuit de comfortabele bioscoopstoel? Er zijn aardig wat mogelijkheden, al verschilt het boeddhistische gehalte per film. De meeste films uit dit overzicht zijn al uit de roulatie, maar incidenteel worden ze op televisie vertoond en ze zijn ook nog wel te vinden op dvd.

The Cup (1999)

De Tibetaanse lama/cineast Khyentse Norbu was al adviseur van Bertolucci bij het draaien van diens film Little Buddha. Hier heeft hij met Australische hulp een portret gemaakt van een groep jonge monniken in India die dolgraag de wereldkampioenschappen voetbal op tv willen zien. De film is voor een belangrijk deel autobiografisch en laat weinig heel van het verheven westerse beeld van monniken: tijdens het mediteren vallen ze in slaap en midden in de nacht gaan ze stiekem naar het dorp om daar het voetbal te volgen.

Die Salzmänner von Tibet (1998)

Een documentaire van de Zwitserse sinologe, publiciste en cineast Ulrike Koch. Met binnengesmokkelde filmapparatuur volgde ze maandenlang het harde bestaan van de Dropka-nomaden in Noord-Tibet, die vooral met zoutwinning de kost verdienen. NRC Handelsblad: “Het werk (…), zo verweven met het boeddhistische geloof, lijkt al bijna geen werk meer, maar kunst.”

Kennis van helen (1998)

Nog een Zwitserse documentaire over Tibet, deze van Franz Reichle over eeuwenoude geneeskunde. De Volkskrant: “Reichle weet een balans te vinden tussen het westerse rationalisme en de eeuwenoude oosterse traditie, die gestoeld is op veel ervaring en gecumuleerde kennis.” Zelfs de Dalai Lama komt aan het woord.

Schritte der Achtsamkeit (1998)

Bij mij geen verdere gegevens bekend.

Kundun (1997)

Film van regisseur Martin Scorsese over het leven van de Dalai Lama, tot het moment hij in 1959 Tibet ontvluchtte. Mooie beelden en vooral sterke cameravoering, al zullen filmcritici deze film iets te gelikt vinden. De film is geproduceerd door Walt Disney, de muziek is van Philip Glass. De Nederlandse première vond begin juli 1998 plaats tijdens de manifestatie World Artists for Tibet in Amsterdam.

Seven years in Tibet (1997)

Draait sinds half december in de Nederlandse bioscopen. De Volkskrant spreekt over een “film met weidse gebaren”: er zijn te veel thema’s en verhaallijnen, maar de visuele pracht is oogverblindend. NRC Handelsblad is er minder over te spreken: “Seven years in Tibet bevat als voornaamste nieuws dat het wel eens hard waait in Lhasa; het is niet eens een spannend avontuur geworden.”

Temptation of a monk (1994)

De regisseur Clara Law maakte in 1994 deze prachtige film waarin het boeddhisme als centraal thema fungeert. Volgens de Volkskrant “een epos met een adembenemende liefdesscène. En NRC Handelsblad vond het “een traditionele zoektocht naar zuiverheid en liefde”. De liefdesscène is inderdaad heel bijzonder, maar niet de belangrijkste reden om de film te gaan zien.

L’odeur de la papaye verte (1993)

Een fraaie Frans/Vietnamese film met evocatieve beelden. In 1951 wordt de dan tienjarige Mui dienstmeisje bij een op het oog keurige koopmansfamilie in Saigon. Ze maakt daar kennis met allerlei vormen van verborgen leed: moeder rouwt om haar overleden dochter, vader verdwijnt maandenlang met al het geld, grootmoeder geeft schoondochter de schuld en Mui wordt zelf af en toe gepest door de jongste zoon. Tien jaar later wordt ze ontslagen, vindt ze onderdak bij een componist en groeit er langzaam een romance.

Little Buddha (1993)

Een merkwaardig verhaal dat eigenlijk meer een kindersprookje is dan een speelfilm. Tibetaanse monniken gaan op zoek naar de gereïncarneerde geest van de Dalai Lama en vinden uiteindelijk drie kandidaten. De uitslag: ze zijn het alle drie. Dit alles is vervlochten met kleurrijke beelden van het leven van Boeddha. De film is nogal omstreden – en terecht: regisseur Bertolucci heeft beslist betere films gemaakt.

The razor’s edge (1946/1984)

Gebaseerd op een boek van William Somerset Maugham, waarin een rijke jongeman in Tibet op zoek gaat naar de waarheid. De originele versie van deze film dateert uit 1946. Tyrone Power speelt daarin de hoofdrol en is veel geloofwaardiger dan Bill Murray in de ‘remake’ uit 1984.

Meer films met het boeddhisme als belangrijk thema zijn te vinden via het zoekscherm van de Internet Movie Database.